Ai cũng sẽ đến lúc già đi và rời khỏi cuộc sống này, vì vậy mỗi ngày sống là mỗi ngày hết sức ý nghĩa – cho ta cơ hội để khám phá vô vàn những bí ẩn kỳ diệu và tận hưởng những điều thú vị của cuộc sống bao la. Vậy mà không ít người đã “giam cầm” mình trong quá nhiều giới hạn, mà nhà tù lớn nhất mỗi người tự đưa mình vào là “nhà tù tâm trí”, cụ thể là: chúng ta không cho phép suy nghĩ của mình vượt ra khỏi cái khuôn hạn hẹp sẵn có, để rồi cuộc sống ta ngày càng trở nên nhàm chán, tù túng, bế tắc và mất vui đi rất nhiều. Lúc vừa mới sinh ra, não chúng ta chưa có những kết nối thần kinh, nhưng sau đó không lâu – chỉ trong vòng 3 năm đầu đời, não có hơn 15.000 kết nối thần kinh. Đến tuổi trưởng thành, não đã tiếp thu được một khối lượng kiến thức và thông tin khá lớn từ thế giới bên ngoài qua học tập, làm việc cũng như những trải nghiệm trong cuộc sống.

Những điều đó được chúng ta lặp đi lặp lại ngày này qua ngày khác, dần dần hình thành thói quen hay chính là thế giới quan của riêng mình. Khi đó, não chúng ta “tuyên bố”: “Tôi biết đủ rồi!” Tuổi trưởng thành – lúc mà lẽ ra tâm trí của chúng ta bắt đầu có đầy đủ mọi điều kiện để tiếp tục khám phá sâu hơn, rộng hơn về cuộc sống, thế giới, con người và bản thân, thì lại là lúc chúng ta “nhốt” mình trong những điều đã biết và tự đóng sầm cánh cửa đi vào cuộc sống. Từ lúc này, tất cả những gì thuộc về thế giới bên ngoài chỉ được não đón nhận và lý giải theo cách đã đóng khung, “thẳng thừng” từ chối hầu hết những gì khác lạ so với điều não chúng ta đã từng biết. Như vậy, cuộc đời chúng ta chấm dứt sớm hơn chúng ta tưởng vì chúng ta không thay đổi được cách nghĩ và cách đón nhận những điều mới mẻ trong cuộc sống này.

Benjamin Franklin đã có một câu nói rất đáng để mỗi chúng ta phải suy nghĩ, rằng: “Nhiều người chết từ năm 25 tuổi, và mãi đến năm 75 tuổi mới được chôn cất”. Như vậy, một điều hết sức cần thiết và vô cùng quan trọng đó là phải thoát khỏi cái khung hạn hẹp đã trì níu không cho chúng ta nghĩ thoáng hơn, nghĩ lớn hơn, nghĩ khác đi và nghĩ phản biện lại những gì được dạy dỗ cách cứng nhắc, để không ngừng thu nhận nhiều hơn nữa từ cuộc sống, để không ngừng phát triển, và để tiếp tục sống cho đáng một cuộc đời. Nghĩ thoáng Những gì bạn từng biết chỉ bó hẹp ở miền đất nơi bạn sinh sống, trong những tình huống và hoàn cảnh mà chỉ có mình bạn trải qua, ở phạm vi rất hẹp của những kiến thức và kinh nghiệm của riêng bạn.

Vì vậy, để có thể nghĩ thoáng, bạn phải mở rộng chiều kích suy nghĩ của mình ra không gian khác. Khi bạn nghe những thông tin, một câu chuyện hay về một con người nào đó mà mình chưa từng biết đến bao giờ thì trước hết hãy đón nhận chứ đừng phê phán. Bạn không thể lấy những hiểu biết và trải nghiệm hết sức nhỏ bé và ít ỏi của mình ra để làm chuẩn đối chiếu và đánh giá về một điều khác lạ, mới mẻ hoàn toàn. Ngoài ra, bạn hãy biết mở rộng chiều kích thời gian trong suy nghĩ để có thể nhìn xa hơn về tương lai. Cứ mãi lầm lũi sống mà mịt mù về tương lai thì rất dễ nản lòng và bế tắc. Nhìn về tương lai với niềm hi vọng luôn làm cho chúng ta vững vàng trước những nghịch cảnh hiện tại. Nghĩ thoáng giúp chúng ta thu nhận cuộc sống và đón nhận người khác dễ dàng hơn, bớt khắc khe và phán xét hơn, và mở rộng được sự kết nối của bản thân với người khác và với thế giới.

Để nghĩ thoáng, bạn hãy đi nhiều, đọc nhiều, đón nhận nhiều để biết rằng cuộc đời phong phú và có quá nhiều điều thú vị biết bao. Nghĩ lớn Tôi không tin là Vũ trụ đặt chúng ta vào cõi đời này chỉ để chúng ta cam phận sống một cuộc đời tầm thường. Bạn không phải là những gì bạn đang nhìn thấy, nhưng chính là những gì bạn thường xuyên nghĩ đến. Đừng chỉ nghĩ về những gì đang diễn ra, mà hãy nghĩ đến cả những điều bạn chưa thấy bao giờ. Hãy dồn sức tập trung để nhìn về nơi muốn đến chứ đừng nhìn vào nơi bạn hiện đứng lúc này. Hôm nay bạn đang ở vị trí này, nhưng hãy nghĩ về ba năm, năm năm hay mười năm nữa mình sẽ phải trở thành người có tầm vóc lớn hơn, thu nhập cao hơn và hạnh phúc nhiều hơn như thế nào. Thế giới này thuộc về những kẻ dám ước mơ.

Mọi thay đổi của cuộc đời bắt đầu bằng việc dám thay đổi suy nghĩ. Tương lai của bạn được hình thành ngay trong suy nghĩ của bạn hôm nay. Khi chưa có thói quen và chưa biết cách để nghĩ lớn, bạn hãy thường xuyên gặp gỡ với những người nghĩ lớn, xem những cuốn sách khoa học viễn tưởng, đọc những bài viết dự báo về tương lai, và không ngừng rèn luyện khả năng tưởng tượng của mình. Bạn hãy luôn nhớ là không hề có giới hạn cho bất cứ một ước mơ nào của chúng ta.

Nghĩ khác Luôn có một cách nào đó tốt hơn. Nhất định là như vậy, vì chúng ta đang sống trong một cuộc sống tiến hóa không ngừng. Vì thế đừng giới hạn mình trong những lối nghĩ cũ kỹ, rập khuôn, xưa cũ. Tất cả mọi giải pháp trong cuộc sống chỉ có thể sử dụng một lần, vì một khắc trôi qua là thế giới và con người đang ở một thời điểm khác, không gian khác và vị trí khác, không có gì còn giống như cũ nữa. Nếu bạn không nghĩ khác đi thì chính là bạn đang đi lùi lại so với sự phát triển. Đừng bao giờ cho rằng đã hết cách, hay đây là cách tốt nhất, đó có thể là cách tốt nhất trong hiện tại, nhưng vẫn có nhiều cách khác tốt hơn trong tương lai.

Chúng ta luôn mong muốn đạt đến sự hoàn hảo nhưng không bao giờ có sự hoàn hảo tuyệt đối, đó là điều thú vị mà cuộc sống ban tặng cho chúng ta, món quà đó mang tên: “Không giới hạn”. Hạnh phúc, niềm vui, thành công, thịnh vượng dành cho chúng ta là vô biên. Bạn có thấy cảm kích những điều vũ trụ này dành cho mình? Trước mọi sự việc – dù là thành quả rực rỡ hay những thất bại đắng cay của mình, hãy luôn đặt câu hỏi: cách nào khác để kết quả tốt hơn? Với câu hỏi này, bạn sẽ bước vào cuộc chinh phục đầy hứng khởi để khám phá và tận hưởng cuộc sống kỳ diệu này. Nghĩ phản biện Mỗi chúng ta đều phải sống cuộc đời của chính mình, chịu trách nhiệm 100% về mình và không cuộc đời nào giống cuộc đời nào. Những kinh nghiệm của người này chưa chắc đã phù hợp với người kia, chúng có thể đúng trong trường hợp này nhưng lại gây nguy hại trong trường hợp khác. Vậy thì đừng bao giờ vội tin tuyệt đối vào những gì bạn được nghe thấy mà chính bản thân bạn phải trải nghiệm. Những kinh nghiệm của người khác là cần thiết, đáng để chúng ta suy nghĩ và tham khảo, nhưng phải luôn tỉnh táo để có những hoài nghi khôn ngoan, vì điều gì cũng tin tưởng tuyệt đối và áp dụng triệt để ngay chính là ta đang đánh mất cuộc đời mình.

Để rèn luyện lối suy nghĩ phản biện, từ bây giờ, khi đọc thấy hoặc nghe thấy bất cứ một đúc kết nào, bạn cũng nên tự đặt ra nhiều câu hỏi để hiểu rõ hơn: Có cách nhìn nào khác hơn? Điều đó đúng trong trường hợp nào? Đâu là những hạn chế? Vận dụng như thế nào mới hiệu quả? Đâu là điều phù hợp với mình? Liệu cách này có thể cho ra một kết quả khác không?… Sống, trải nghiệm và điều chỉnh liên tục thì bạn mới có được những kinh nghiệm của chính mình. Với những cách nghĩ không theo lối mòn như vậy, bạn sẽ phát triển tiềm năng bản thân nhiều hơn và đón nhận được rất nhiều từ cuộc sống phong phú này. Nhưng để có thể “bẻ lái” được nếp nghĩ vốn đã bị đóng khung đó, chúng ta phải thật sự dũng cảm và khôn ngoan. Những thói quen, niềm tin, nếp nghĩ cũ luôn đem lại cho chúng ta sự thoải mái và an toàn. Chúng có sức mạnh ghê gớm lôi kéo ta ở mãi trong cái khung đóng sẵn đó và làm cho chúng ta thấy lo sợ mỗi khi nghĩ vượt khung.

Vì vậy, bạn cần phải hết sức dũng cảm để thách thức với chính suy nghĩ và tiếng nói luôn trì kéo ấy để vươn đến lối nghĩ khác hơn và tích cực hơn. Tuy nhiên, nghĩ khác, nghĩ lạ, nghĩ vượt khuôn khổ không có nghĩa là cứ nghĩ bừa, nghĩ càng mà đây là một quá trình rèn luyện có kiểm chứng kết quả. Bạn cứ xem những gợi ý ở trên như những bài tập thể dục cho trí não. Sau mỗi lần tập, bạn phải đánh giá được hiệu quả và có những điều chỉnh liên tục để đạt được hoàn thiện về kỹ thuật và tăng dần thành tích. Đó là cách học và rèn luyện suy nghĩ khôn ngoan để hướng đến mục đích lớn nhất trong đời là sống trọn vẹn: biết nhiều chiều kích của cuộc đời, cảm nếm được sự phong phú và dồi dào của cuộc sống, tận hưởng niềm vui sướng tột đỉnh vì chiến thắng được sức trì kéo của bản thân, và thật sự hạnh phúc vì phát huy được hết tiềm năng của mình.