Sự ra đời của mạng xã hội đã làm thay đổi diện mạo đời sống xã hội. Chưa bao giờ con người có thể sở hữu nhiều mối quan hệ như hiện nay và cũng chưa bao giờ nghiên cứu tâm lý con người trở nên đa chiều như hiện tại với những tác động chưa từng được biết đến...

Mạng xã hội đang là một thách thức mới để các nhà khoa học lý giải những ẩn ức mới trong tâm lý con người trên… “cõi mạng”.

Đề tài yêu thích của phụ nữ và đàn ông trên mạng là gì?

“Chồng” là một trong những từ được sử dụng thường xuyên nhất bởi phụ nữ trên mạng xã hội, trong khi đó, từ “vợ” lại rất hiếm khi được nam giới đề cập đến trong các đăng tải của mình.

Bạn bè, gia đình, và chồng là những đề tài yêu thích nhất của phụ nữ, còn đàn ông có vẻ quan tâm đến… đồ vật hơn là… con người. Các đăng tải của đàn ông thường xoay quanh những món đồ cụ thể, như xe cộ, đồ chơi công nghệ…

Ngoài ra, những đề tài thường thấy khác của nam giới trên mạng xã hội gồm có chính trị, thể thao, thắng thua, cá cược, các trận đấu. Khi đã đề cập đến những chủ đề yêu thích này, thường nam giới cũng dễ… chửi thề vì bị kích động.

Phụ nữ sử dụng ngôn ngữ mềm mỏng, lịch sự, thể hiện nhiều tình cảm, trong khi đó, nam giới không ngại chửi thề, sẵn sàng sử dụng ngôn ngữ mạnh, không che giấu sự tức giận và cũng sẵn sàng tham gia vào những cuộc tranh luận nảy lửa trên mạng xã hội.

Kết quả này vừa được đưa ra sau một nghiên cứu phân tích ngôn ngữ đối với 65.000 người dùng mạng xã hội, đăng tải trên chuyên san khoa học PLOS One (Mỹ).

Mức độ thân tình của “bạn mạng”

Ở mức độ trung bình, một người dùng mạng xã hội sẽ có kết nối với khoảng gần 350 người bạn, tuy vậy, rất ít trong số này là bạn thân, và khi một người phải trải qua khủng hoảng trong đời sống thật, họ chỉ có thể trông cậy vào khoảng 4 người bạn trong kết nối mạng xã hội của mình.

Điều này cho thấy rằng những mối quan hệ trên mạng xã hội cũng phản ánh những tính chất tương tự như quan hệ trong đời sống thật.

Nghiên cứu thú vị này được tiến hành bởi khoa sinh vật học tiến hóa của trường Đại học Oxford (Anh). Theo đó, những người có tới hàng ngàn bạn trên mạng xã hội vẫn còn là một “hiện tượng bí ẩn” đối với giới nghiên cứu tâm lý học.

Nhóm nghiên cứu đến từ trường Đại học Oxford đã tiến hành khảo sát đối với 3.500 người dùng mạng xã hội ở Anh.

Giáo sư Robin Dunbar - người đứng đầu nghiên cứu khẳng định: “Những người dùng mạng xã hội có số lượng bàn bè kết nối lớn bất thường, lên tới hàng nghìn bạn, cũng không giúp họ có nhiều bạn thân thực sự ngoài đời hơn người khác, thay vào đó, họ có thêm nhiều mối quan hệ quen biết”.

Ngoài ra, những tương tác trên mạng xã hội cũng không thể đem lại sự thỏa mãn như những tương tác thật ngoài đời sống.

Tác dụng của mạng xã hội chủ yếu xoay quanh việc giúp con người quen biết nhiều hơn, tương tác nhanh hơn, giúp các mối quan hệ đã có không bị xa cách dần theo thời gian (do ít có cơ hội gặp gỡ), nhưng mạng xã hội cũng không thể ngăn việc một tình bạn dần trở thành mối quan hệ quen biết thông thường (vì không có bất cứ tương tác thật nào ngoài đời sống).

Số lượng bạn thân một người có thể có trong đời là bao nhiêu?

Những tài khoản mạng xã hội có hàng ngàn bạn cùng hàng ngàn người theo dõi cho tới giờ vẫn là đề tài thú vị của các nhà nghiên cứu tâm lý học.

Một thực tế đã được nhiều nhà tâm lý học biết đến, đó là mỗi con người trung bình chỉ có thể có 5 người bạn thân. Trong khi con người có khả năng hình thành nên những nhóm quan hệ xã hội rất phức tạp, thì chúng ta vẫn phải chịu một giới hạn định mức đối với số lượng bạn thân có thể có trong đời.

Định mức này đã tồn tại từ buổi sơ khai của lịch sử loài người, khi người tiền sử còn là những bầy đàn tập hợp nhau lại để cùng đi săn, thì ngay trong một nhóm săn, cũng đã có những nhóm nhỏ thân thiết, họ tin tưởng, trông cậy, bảo vệ, sát cánh bên nhau hơn so với những thành viên khác.

Các nhà nghiên cứu đến từ trường Đại học Sydney (Úc) đã công bố nghiên cứu này trên chuyên san Royal Society Interface (Anh). Nguyên nhân của giới hạn định mức này đến từ khả năng hoạt động của hệ thần kinh con người trong việc duy trì những mối quan hệ lâu dài, bền vững.

Nói một cách dễ hiểu là não bộ của chúng ta không đủ khả năng quản lý quá nhiều mối quan hệ đòi hỏi sự đầu tư, duy trì, chăm sóc.

Sự ra đời của mạng xã hội đã làm thay đổi ngoạn mục đời sống xã hội của con người, theo đó, số lượng mối quan hệ xếp vào hàng “quen biết” của con người đang nhiều hơn bao giờ hết, nhưng có những đặc điểm thuộc về cơ chế sinh học vẫn không thay đổi.

Nếu định nghĩa bạn thân là những người bạn có thể trông cậy trong hoàn cảnh khó khăn, là người bạn có thể trò chuyện đủ chủ đề, là người sẽ ủng hộ và yêu thương bạn bất kể những biến động thời gian, thì mỗi người chúng ta thường chỉ có trung bình 5 bạn thân.

Nghiên cứu cho thấy 74% chúng ta có một bạn thân là người đã cùng ta trưởng thành từ thời thơ ấu, 67% tìm thấy bạn thân ở trường phổ thông hoặc trường Đại học, 46% tìm thấy ở nơi làm việc, 33% tìm thấy nhờ một sở thích chung, 29% tìm thấy nhờ các hoạt động đến từ việc nuôi dạy con cái.

Các đăng tải trạng thái của người khác có tác động lên chính bạn

Những đăng tải của bạn bè trên mạng xã hội có tác dộng lớn tới tâm trạng của bạn, theo đó, những đăng tải tích cực giúp tâm trạng bạn tốt hơn, những đăng tải tiêu cực khiến tâm trạng bạn xấu đi.

Nghiên cứu thực hiện bởi khoa xã hội học của trường Đại học California (Mỹ) còn cho rằng các đăng tải sau đó của bạn cũng phản ánh chính những tác động tâm lý này. Nếu những đăng tải trong cộng đồng mạng của bạn ít thể hiện cảm xúc mạnh, các đăng tải của chính bạn cũng trung lập, dè dặt, ít biểu lộ cảm xúc hơn.

Tuy vậy, tâm lý người dùng mạng xã hội phức tạp hơn thế, nếu một ngày, bạn xem bảng tin và thấy toàn những điều tích cực, lý tưởng thì sao? Đó lại là một dạng trường hợp “cực đoan” khác đã được trường Đại học Humboldt (Đức) nghiên cứu.

Mạng xã hội có thể có tác dụng ngược, khiến bạn cảm thấy cô đơn và buồn bã nếu thấy quá nhiều những hình ảnh hạnh phúc, câu chuyện lý tưởng hiện ra.

Những điều này sẽ đánh thức cảm giác ghen tị trong bạn. Thậm chí, nghiên cứu đối với 600 người dùng mạng xã hội ở Đức còn cho thấy 1/3 trong số này cảm thấy tệ hơn sau khi vào thăm trang mạng xã hội của bạn bè mình, bởi sau đó, họ lại tự đem ra so sánh với cuộc sống của chính mình và cảm thấy thất vọng về bản thân.

Những hình ảnh, thông tin xoay quanh nghỉ tuyệt vời, kinh tế dư dả, công việc lý tưởng, quen biết rộng rãi hay đời sống phong phú… là những chủ đề dễ khơi dậy sự ganh tị âm thầm trong các “bạn mạng”. Những người thường xuyên “lướt mạng” để quan sát cuộc sống của các “bạn mạng” chính là những đối tượng dễ bị cô đơn và thất vọng nhất.

Bích Ngọc