1 . Quan niệm của đạo phật về số mệnh

Theo như cách nghĩ của cá nhân, con người từ khi sinh ra đã có riêng cho mình một số phận. Chúng ta không thể thay đổi hay chống lại vì nó đã được định trước.

Đối với vấn đề này, Phật giáo có cách lý giải riêng không giống với cách nghĩ nói trên; bởi vì định mệnh hay số mệnh không thể thay đổi chúng ta không thể tu hành, cải thiện cuộc sống của chúng ta vươn tới đỉnh cao là bậc toàn giác như Đức Phật . Khi chúng ta có sự thay đổi trong suy nghĩ tới hành động là chúng ta đã thay đổi số mệnh của mình .

Trong thực tế, chúng ta gặp rất nhiều điều không may mắn, những điều ngoài ý muốn cũng như những điều tốt đẹp, thì theo Phật giáo, định mệnh ấy luôn tồn tại. Nhưng cái định mệnh ấy không được quyết định bởi bất kì thế lực vô hình hay do vị thần linh nào, mà nó phụ thuộc vào từng suy nghĩ và hành động của mỗi người, được gọi là nghiệp. Có thể hiểu rằng nghiệp là một phần của số mệnh , cho nên số mệnh tốt ngay xấu một phần lớn phụ thuộc vào nghiệp do ta tạo nên. Vì vậy, đạo Phật khuyên con người tu để chuyển nghiệp tức thay đổi số mệnh .

Theo tư tưởng của phật giáo, chúng ta có thể thay đổi số mệnh của mình . Nếu nghiệp nhẹ, chúng ta có thể thay đổi số mệnh ngay trong đời này. Trường hợp ác nghiệp của chúng ta quá lớn, chắc chắn đời sau hay nhiều đời sau nữa phải gánh chịu. Ví dụ như người bị dị tật bẩm sinh cho dù có cố gắng thế nào đi nữa cũng không thể trở lại bình thường trong kiếp này .

2 . Con người từng cho rằng định mệnh đã được an bài ?

Liệu mỗi con người trong chúng ta đều có số mệnh riêng đã được định trước? Đó là vấn đề đã được tranh luận rất nhiều trong triết học cũng như giữa các tôn giáo từ xưa tới nay.

Vào đời nhà Tống bên Trung Hoa, một người tên Trần Đoàn, danh hiệu là Hi Di Lão Tổ, là người sáng tạo ra Tử Vi. Ông ta cho rằng có hơn 100 ngôi sao được sắp xếp quanh 12 cung và sự kết hợp của các ngôi sao cho ta biết tính chất đặc biệt của mỗi cá nhân. Ví dụ nếu sao Thiên Quý đóng tại cung Sửu, Mùi thì người đó sẽ trở thành anh hùng trong thiên hạ ….

Hiện giờ trên thế giới có trên 6,7 tỷ người, nếu chỉ dựa vào một ngày, giờ, tháng, năm sinh thì ta có được 512,000 lá số tử vi sử dụng cho tất cả mọi người . Nếu sinh cùng ngày , cùng tháng , cùng năm thì liệu có bao nhiêu người trùng lá số tử vi , nhưng tại sao có người được hưởng sung sướng còn có người lại phải chịu khổ đau ?

Để giải thích sai lầm này , các nhà tử vi lý luận rằng lá số tử vi không chỉ phụ thuộc vào ngày tháng năm sinh mà còn tùy thuộc vào phúc đức của cá nhân và gia đình . Nếu nói như vậy thì tử vi cũng chỉ dựa vào Luật Nhân Quả của nhà Phật mà thôi . Đôi khi một số nhà tử vi, bói toán cho rằng số mệnh con người còn bị ảnh hưởng bởi cái giường theo hướng đông hay tây, cái bếp theo hướng nam hay bắc ……

Cuộc đời luôn đổi thay, có đi lên chỉ khi nào con người biết hướng thiện, biết bố thí , giúp đỡ kẻ nghèo khó. Thế nên khi con người sống cần có đạo đức tốt , có cái tâm trong sáng , gia đình êm ấm , thuận hòa mà không cần sửa giường, sửa bếp . Nếu giàu sang , ấm êm , hạnh phúc đến từ việc sửa giường , sửa bếp …. thì mấy ông bà thầy bói ai cũng giàu sang phú quý , làm gì phải lang thang , thất thểu như vậy .

Ở Hoa Kỳ, có rất nhiều người bói toán nổi tiếng như Sylvia Browne cho ra đời rất nhiều sách và tham gia nhiều chương trình TV. Không phải bà ta giàu có hay có được khả năng tiên tri mà là lợi dụng sự mê muội của người nghe hay người đọc để bán những cuốn sách của mình . Những lời tiên đoán của bà ta là không thể kiểm chứng , chỉ có mục đích duy nhất là làm hài lòng người nghe .

Loài người chúng ta có khả năng tiên tri nhờ vào chúng ta có được tri thức , ví dụ như dự báo thời tiết bạn xem hằng ngày , đó là tiên tri . Không phải ngẫu nhiên mà người ta có thể kết luận rằng trời sẽ mưa hay sẽ nắng , mà đó là kết quả của rất nhiều nguyên nhân . Đó là luật nhân quả , một trong những quy luật vận động của vũ trụ .

3 . Luật nhân quả

theo tinh thần Phật giáo, không có Trời , Đất hay Hi Di Lão tổ nào có thể quyết định hay sửa đổi vận mệnh của một con người , vì chúng ta tự quyết định nhân quả của mình từ đó thay đổi vận mệnh bản thân .

Trong kinh Majjhima Nikàya, Đức Phật có dạy rằng: “Con người là chủ nhân của nghiệp, là kẻ thừa tự nghiệp. Nghiệp là thai tạng mà từ đó con người được sinh ra; nghiệp là quyến thuộc, là nơi nương tựa” . Như thế, sự hiện hữu của mỗi con người là sự hiện hữu của nghiệp của họ từ kiếp trước . Tức là nghiệp của kiếp trước chưa hết sẽ đầu thai vào kiếp này và kiếu sau . Chính vì vậy trong cuộc sống tất cả mọi khổ đau vui buồn , mọi thành công, thất bại, ngoại hình đẹp xấu, thông minh hay khờ dại … của mỗi người trong hiện tại là hậu quả từ nghiệp do chính họ tạo nên từ những kiếp trước , chớ không do bất cứ sự thưởng, phạt nào của bất cứ ai .