Nhắc đến đạo Phật người ta thường sẽ nghĩ ngay đến đức tính từ bi. Đạo Phật và 2 chữ từ bi như hình với bóng; trở thành sự mặc định vốn có trong tư tưởng của mỗi chúng ta. Từ bi là một cách sống đẹp; cao thượng và luôn được tôn kính. Vậy 2 chữ Từ Bi trong đạo Phật có ý nghĩa tuyệt vời như thế nào?

Từ Bi nằm trong Tứ Vô Lượng Tâm; đó là: Từ vô lượng tâm; bi vô lượng tâm; hỷ vô lượng tâm; xả vô lượng tâm. Đó là đức hạnh của những bậc Thánh nhân mà chúng ta phải noi theo.

Thế nào là từ bi ?

Từ là gì?

Từ là cho niềm vui. Nếu chúng ta sống mà không mang lại niềm vui cho người xung quanh thì chúng ta chưa đạt được tâm từ. Tâm từ không dừng lại ở đó mà tâm đó còn trải rộng theo tinh thần “vô duyên đại từ”; nghĩa là chúng ta mang đến niềm vui không chỉ cho những người yêu thương ta; những người thuận duyên mà phải đem niềm vui cho những kẻ ghét ta; vô duyên với ta. Hơn nữa; tâm đại từ là không có giới hạn nhất định; không có sự phân biệt đẳng cấp và chủng loại. Chúng ta phải mang niềm vui đó cho người; cho vật và mọi thứ xung quanh mà không mong cầu. Đó chính là từ vô lượng tâm theo tinh thần của đạo Phật.

Bi là gì?

Bi là diệt trừ khổ não. Nghĩa là có thể giúp mọi người thoát khỏi sự phiền não trong cuộc sống. Sâu hơn nữa đó là “ đồng thể đại bi ”; nghĩa là xem nổi khổ của chúng sanh như nổi khổ của mình. Lòng đại bi tựa như câu tục ngữ Việt Nam “ Thương người như thể thương thân”; “ Một con ngựa đau cả tàu bỏ cỏ”. Cũng như đại từ; chúng ta phải mở rộng lòng đại bi đến cho mọi người và mọi loài; bất kể đó là loại hữu duyên hay vô duyên. Đó mới đúng theo tinh thần của Phật giáo.

Ý nghĩa tuyệt vời của 2 chữ Từ Bi trong đạo Phật.

Như vậy; từ bi có theo đạo Phật là luôn ban vui cứu khổ cho mọi người xuất phát sự bao dung; rộng lượng; không toan tính và không phân biệt. Hình ảnh Bồ Tát Quán Thế Âm là biểu tượng cho lòng đại từ đại bi với 12 lời thệ nguyện: Ở đâu có chúng sanh kêu khổ; Ngài sẽ hóa thân đến giúp. Quán Thế Âm còn được gọi là vị Vô Úy Thí nghĩa là giúp cho người ta qua khỏi sự sợ hãi mà Đức Phật đã tán thán trong kinh Pháp Hoa. Ngoài ra; còn có Ngài Địa Tạng Bồ Tát với lời phát nguyện sâu “ Địa ngục vị không thệ bất thành Phật”. Nghĩa là Ngài Địa Tạng sẽ không thành Phật nếu không giúp chúng sanh ra khỏi cõi địa ngục.

Từ Bi không chỉ là hạnh của Bồ Tát; chư Phật mà còn là nhân của sự giải thoát; giác ngộ. Từ Bi chính là yếu chỉ của đạo Phật; là sứ mạng của đạo Phật để ban vui cứu khổ cho chúng sanh còn chìm đắm trong sự u mê. Tâm Từ Bi sẽ hóa giải được tất cả; cảm hóa được muôn loài và mang đến sự bình an nơi tâm hồn. Một người có tâm từ bi luôn sống và hành động theo chánh đạo; không mang đến những phiền não cho người khác. Sự có mặt của họ luôn mang đến sự bình yên; đó là hào quang được lan tỏa làm cho mọi người và mọi vật cảm thấy vui tươi; hạnh phúc.

Từ bi là trí tuệ

Từ bi là mảnh đất màu mỡ để trí tuệ được nảy sinh. Bởi lẽ từ bi là tâm địa không toan tính; tĩnh lặng mà hành đạo. Vì tâm không bị động loạn; ở trạng thái tĩnh lặng nên trí tuệ từ đó phát khởi. Trí tuệ trong đạo Phật không phải là sự hiểu biết đỉnh cao; thông minh; nhạy bén các pháp ở thế gian; mà trí tuệ này có thể thấy được vạn vật xuyên qua không gian; thời gian và không bao giờ mất đi.

Từ bi là sự bao dung; tha thứ

Đức Phật dạy “Lấy oán báo oán óan chất chồng. Lấy ân báo oán oán tiêu tan”. Đó xuất phát từ lòng từ bi vô lượng của Đức Phật. Với tâm từ bi; chúng ta sẽ không còn thấy sự oán thù; ganh ghét mà biết cảm thông; hóa chuyển chúng để tự nó tiêu tan. Là một người Phật tử; chúng ta biết về luật nhân quả; biết về nguồn gốc của sự hân thù do nợ vay từ nhiều kiếp. Do đó; cách tốt nhất là dùng tâm từ bi; nhẫn nhục để hóa giải.

Chuyện kể về thời Đức Phật còn tại thế; Đề Bà Đạt Đa đã 3 lần hãm hại và nói xấu phật. nhưng vì tâm từ bi vô lượng; hiểu được do Đề Bà Đạt đa bị vô mình che lấp nên Đức Phật không những không thù hận mà còn thương xót ông. Cuối đời Đức Phật còn sai đề tử truyền giảng một bài Pháp để Đề Bà Đạt Đa ra đi thanh thản.

Từ bi là hòa bình

Chiến tranh xuất phát từ 3 độc tham; sân; si. Từ bi là lòng thương người và ban vui. Do đó từ bi là cách hóa giải của chiến tranh. Không ai có lòng từ bi mà lại muốn gây chiến để mang đau khổ cho nhân loại. Từ bi cũng không có sự sân hận và đố kỵ trong cuộc sống để dẫn đến những mâu thuẫn; bạo lực.

Từ bi là sự cảm phục tâm ác

Lòng từ bi là lòng nhân hòa; hiền dịu; luôn hướng thiện và không toan tính; mang đến niềm vui và hạnh phúc cho mọi người. Chính vì thế mà những người ác tâm luôn bị chinh phục bởi tâm thiện lành vì họ tìm được sự bình yên nơi đây. Những loài thú dữ không phải sợ hãi; đề phòng mà tấn công chúng ta. Như một con voi say rượu của Đề Bà Đạt Đa đã lao tới rất nhanh vào Đức Phật nhưng đã ngã quỵ dưới chân Người vì lòng từ bi đã an tỏa và cảm hóa được sự si mê đang tồn tại trong con vật đó.

Lúc xưa có vị Phật Sống của chùa Kim Sơn vì có định lực nên chẳng sợ bất cứ loại độc hại nào. Bởi Ngài dùng lòng đại bi cảm hóa tất cả những loài động vật có độc; cho nên chúng trở thành bạn thân và tuyệt đối không phá hại Ngài.

Từ bi là sự hoàn thiện bản thân và cải thiện xã hội

Trong lòng mỗi chúng ta đều chứa những hạt giống thiện lành. Tùy theo cách chọn lựa và biết vun trồng thì hạt giống tương ứng ấy sẽ lớn lên. Cũng vậy; nếu chúng ta biết tu tập theo hạnh từ bi thì tất nhiên những hạt giống xấu sẽ không có vị trí để tồn tại. Tâm từ bi sẽ giúp chúng ta có lòng yêu thương; sự cảm thông; lòng vị tha; bao dung và nhận lại là sự tôn trọng; yêu mến cũng như là sự bình yên trong cuộc sống và tâm hồn.

Khi một người có tâm từ bi và nhân lên thành một cộng đồng từ bi thì chắc chắn xã hội sẽ không còn cảnh đánh nhau; trộm cướp; hãm hại để gây đau thương cho nhau. Con người sống bằng sự thương yêu; giúp đỡ lẫn nhau. Và khi ấy; cõi Ta Bà vốn khổ sẽ trở thành cõi Tịnh Độ; nơi ấy đầy lòng tốt và sự mến thương nhau.

Từ bi trong xã hội hiện nay

Trong xã hội hiện đại; khi đạo đức con người ngày càng suy tàn bởi lối sống nhanh và vật chất; hình thức quá nhiều khiến lòng từ bi giảm dần. Tâm từ không được phát sinh thì đồng nghĩa rằng tự chúng ta đã đưa mình vào thế giới của sự vị kỷ; lo lắng và ích kỷ. Có một câu nói “ Trước khi muốn thế giới thay đổi thì hãy thay đổi bản thân mình trước”.

Chúng ta muốn sống trong thế giới từ bi thì bản thân chúng ta hãy thực hành hạnh từ bi; hãy sống theo lời Phật dạy “từ tâm quán chúng sanh; như mẫu niệm nhứt tử. Vu thù bất truy ác; cánh sanh lân mẫn tâm”; nghĩa là dùng tâm từ quán sát chúng sanh như người mẹ nghĩ nhớ đến con; đối với kẻ thù không sanh khởi tâm ác; ngược lại phải sanh tâm thương xót họ.

Chúng ta chưa thể đạt được tâm từ bi vô lượng như các bậc Thánh nhân nhưng hãy làm những gì nhỏ nhất nếu có thể để mang đến niềm vui cho người khác. Bất chợt thấy một cụ già đang run rẩy bên đường; chúng ta mua một chiếc chăn tặng bà. Bất chợt chúng ta thấy một em nhỏ đang đói; hãy dàng tặng em một gói xôi. Và khi thấy những con vật đáng thương sắp bị giết hại; hãy dang tay cho chúng một cơ hội sống quý báu. Đó là lòng từ bi đang trỗi dậy trong chúng ta. Bởi ai cũng có tâm Phật; cũng có lòng từ bi mà chúng ta đã bỏ quên chúng bằng những lo toan cho cuộc sống.

Ngày nay; các câu lạc bộ thiện nguyện có mặt khắp nơi với thành viên là các bạn trẻ sinh viên; họ luôn tổ chức những chuyến cứu trợ cho đồng bào nghèo; vùng bị lũ lụt;… chỉ với mong muốn là ban vui cứu khổ không lòng mong cầu địa vị; danh tiếng. Đó là hành động; là minh chứng cho sự tuyệt vời của 2 chữ từ bi trong đạo Phật.

Sống theo hạnh từ bi là cách chúng ta tạo nên giá trị của cuộc sống bản thân; cách để chúng ta tìm đến sự an lạc giữa cuộc đời từ việc ban vui cứu khổ cho người khác. Bài chia sẻ với đề tài 2 chữ Từ Bi trong đạo Phật có ý nghĩa tuyệt vời như thế nào? đã giúp chúng ta hiểu được giá trị của lòng yêu thương. Đó chính là quả ngọt từ lòng từ bi.